Deelkasten

Kent u het al? De deelkast?

Bij mijn eerste inspectie vind ik de naam bijzonder doeltreffend gekozen. Het is een hele gewone kast waarin levensmiddelen staan die je zomaar, gratis, voor niets, noppes, kunt meenemen. Iedereen kan het pakken, ook ik. Even twijfel ik, er staan lekkere dingen tussen maar is dat wel voor mij? Die kast roept vragen bij mij op want.. hoe komen die producten daar? En voor wie zijn die levensmiddelen eigenlijk bedoeld? En waarom is die kast er überhaupt?

Die vragen heb ik maar eens voorgelegd aan drie dames uit Heino die een deelkast beheren en er dus alles van weten: Marleen Gooiker, Paula Overkamp en Willy Zielman.

Het gesprek begint met een verzuchting:” Tja, het zou natuurlijk niet nodig moeten zijn, zo’n deelkast” Willy legt uit: “In ons land zou elk mens normaal moeten kunnen voorzien in zijn/haar levensonderhoud. Maar dat is niet zo.” De deelkast is bedoeld voor mensen die niet goed rond kunnen komen en daarmee tekort komen. Ze kennen de voorbeelden van ouderen met een kleine portemonnee of gezinnen die nauwelijks de eindjes aan elkaar kunnen knopen. 

Vanuit de samenwerkende kerken is daarom het idee geopperd om een deelkast te maken om juist die doelgroep laagdrempelig te ondersteunen. En in twee kerken in Heino is dat plan inmiddels gerealiseerd. Maar deze deelkasten zijn niet de eersten in Heino, in het Dorpshuus en in de Dorpstraat staat al langer een deelkast (ieder met een eigen beheerder). En er zullen er ook nog meer bijkomen; in Liederholthuis en Laag-Zuthem zijn de deelkasten in oprichting.

Paula en Marleen beheren de kast in de Maria Hemelvaart kerk (Canadastraat) en Willy, samen met Rie en Ineke, de kast in de Nicolaaskerk (Dorpsstraat).  De deelkast is elke dag te bezoeken maar ’s avonds staan de deelkasten in de twee kerken achter slot en grendel, dat is wel zo prettig met het oog op vernieling. 

De deelkast wordt al goed gevonden. Producten zoals koffie, groente in een pot en pasta zijn aan het einde van de week weg. Andere zaken blijven wat langer staan (zoals luiers). Eén van de dames vertelt: “Soms vind ik een achtergelaten muntstukjes van een paar eurocent, mensen vinden het toch moeilijk om zomaar iets te pakken zonder ervoor te betalen”. Daarom is het ook goed dat de kasten een beetje uit het zicht staan: “Dat biedt toch wat privacy”.    

Er vindt een aantal keer per week een check plaats of de kast nog netjes is en of er geen producten over de datum zijn. Eén van de dames illustreert: “Laatst stond er een pot saus uit 2012,  ja dat kan natuurlijk echt niet”  Als de kast leeg raakt worden er boodschappen gedaan. Marleen: “Ik ga niet altijd op dezelfde dag aanvullen, dan wordt het voorspelbaar en rekenen mensen er op”.

In principe staan er alleen levensmiddelen (o.a. eten en drinken toiletspullen, luiers, menstruatiebenodigdheden) in de deelkast in de kerken. “Over bijvoorbeeld een fles wijn kun je discussiëren, maar tot nu toe doen we dat niet”.  Daarnaast moeten het natuurlijk wel houdbare producten zijn. Maar een voordeel. De kerken zijn vaak koel is, dus vers fruit en groente blijven ook wel even goed. Soms staat er opeens een ‘grootverpakking’, dan verdelen de dames het in porties zodat het praktisch ook te vervoeren is en natuurlijk moet het ook tonen: “Ik richt het ook altijd een beetje leuk in”. 

De diaconie (of caritas) heeft geld beschikbaar gesteld voor het beheren van de kasten in de kerk, maar anderen zetten gelukkig ook af en toe spullen in de kast. De dames zijn het roerend met elkaar eens, “het zou iets van ons dorp moeten worden!”. Dat dorpelingen als een soort automatisme even in de kast kijken of er nog wat nodig is. En dat anderen die hulp nodig hebben zich vrij voelen om er wat uit te pakken. Het zou helpen als er wat meer bekendheid komt rondom de deelkasten. Willy vertelt: ”Ik heb ook bij de voedselbank aangegeven dat zij mensen uit Heino kunnen attenderen op de deelkasten”. Meer mensen moeten ervan weten zodat ook méér mensen er gebruik van kunnen maken.

Eén prangende vraag heb ik nog steeds: Hoe weet je of daadwerkelijk mensen met een kleine portemonnee de producten komen halen/weghalen? Ook hier zijn de dames het over eens: “Dat weet je niet, wij controleren dat ook niet” Het is dus een kwestie van vertrouwen dat mensen vanuit hun eigen situatie inschatten of zij dit moeten gebruiken.  Ik fiets, na het gesprek naar huis maar juist die uitspraak blijft me bij. Deze drie dames blijven vertrouwen in het goede van de mensen, daar kan ik soms nog wel wat van leren.

En ik heb een antwoord op de vraag of de deelkast ook voor mij is. JA! Hij is van/voor iedereen. Op dit moment heb ik voldoende financiële mogelijkheden om er producten neer te zetten. Gek genoeg is dat aanvullen ook gewoon leuk om te doen. Doet u mee? De deelkast is ook voor/van u!

Marieke Fix